Diya mın, dema dı runıştına xa da radıbu ser xa, herdem dıgot; “ya Xızıré Kal”, dema ku edi, dıçu da ku, bıkeve xewê ji dıgot; “ya Xızırê ser kelek u gemiyan, bavê bêkes u bêxudiyan”.
Dı destpêkê ez bıwêjım ku; ez ne zıman zanım. Lê dêma ku mın bist we malperek wusa amade kıriye mın got, ez ji pêzanin xa jı we ra bınıvisım. Ez tışteki dın ji bıwêjım; ez sıfte nıviseki wusa “dırêj” dınıvisım. .
Dı nêrının/nıvisên mın da dıbe ku gelık tıştên seyr/ınteresant hebın, an ji naverokên wan şaş bın, lê ez dıxazım bı rêzdari tıştên ku ez hez dıkım, yanê dıparêzım jı we ra ji bıwêjım. Dıwê hun şaştiyên mın bıwêjın, wê demê ez ji sıpasiya xa jı we ra pêşkeş bıkım..
Ma ne wusa ye..
Ka hewki helnin-daynin, gelo ki çı dızani ku, nêrınên wan 100% rastın, an ji şaşın.!?
Ne wusa ye rêzdaran.! Em hemi ji, jı derdora xa hin/hu bune. Taybet ji dıbistanên dewletên ku, em pê xaş ninen perwerde bune..
Gelo bandora/tesira nerınên fermi, yên wan dewletan lı ser me tune.!
Ez bawer nakım ku, lı ser me tune be; erê lı ser mın hey. Hun ji dı nıvisın mın da wan bandoran bıwinın. U dı vıra da hun gere bı “hışkayi“ ji rexneyên xa jı mın ra bıkın..hwd.
Merama mın tenê ew e ku; em jı hevra rêz/saygı bıgrın. Bı gotıneki dın; dıwê meri herdem xa tıke şunda meri/yên hemberi xa, kanê dıwêjın lê, empati.. Aha, ew e tışta heri gıring..
Ka em nıka warın ser mıjara xa.
Dıwê kesên ku dı doza meritiyê ra u taybet doza Kırmanci, Kurmanci ra serê xa dêşine, dıwê ew neçare ku çanda/jiyana Dêsımê pıçeki bızane.
Xızır ji, dı jiyana meriyan da gelki gıringe. Sedemê vê meselê çıne, ew mıjarek dıne. Ez dıwêjım kesên ku pêzaninên xa lı ser Xızır tunebe rasti ji, ew kes nıkari bı şêweki rêkupêk cıvaka Kırmanc u Kurmancan, ango jiyana Dêsımê bı şêweki rast raxıne berçavan. Jı ber vêna ji, mın ew mıjar jı xa ra wekı mıjara sıfte helbıjart..
Xızır, gor dirokzanan, gor pırtuka Musewiyan a Tewratê u gor pırtuka Mısılmanan a Quranê, Xızır dema Musa (hz. Musa) da jiyaye.
Xızır u Musa rojeki rasthev tên. U pışti nasandına hevdu ra, Musa dıxaze Xızır ra bıbe heval-hogır (dost).. Jı berku Xadê ji dı berê da ferman dabu Musa ku, ew here Xızır bıwine u wira bıwe hogır. (Ez vıra pırr dırêj nekım).
Musa u Xızır tên cem hev. Musa Xızır ra dıwêje; ez dıxazım jı tera bıwım dost. Xızır ji dıwêje; ê rınd lê, şertek mın hey.! Eger te ew şerta pejırand ango têwkır wê demê, em dıkarın bıbın dost.
Şertê mın ji ewe; dıwê mın çı kır, gere tu jı mın nepırsi wekı, çıma, qey..falan-bêvan (Fb). Musa ji dıwêji serseran u serçavan..
Edi rê dıkevın terın u rast gelık kesan tên. Dı vê rêwitiyê da, Xızır zarokeki dıkuje. Musa jê dıpırse; te qey ew zarok kuşt.?
Bersıva Xızır ewe; me hevpeyman çê kıri bu, dıwê tu pırs neki.. Musa şaştiya xa têw/qebul dıke u daxaza lêborinê dıke.. Pırsgırêk çareser dıbe..
Dura terın lı kelekeki/keşteki siwar dıwın u gelki terın. Xızır kelekê kun/qul dıke. Musa dısa xa ranagıri dıpırse. Xızır dısa hevpeymanê birê dıxıne.. Musa dısa daxaza lêborinê dıke..
Dura jı kelekê derdıkevın reşiyê u dıwinın ku dıwarek xar buye u ew e ku hema hema bıhêrıfi.
Xızır wı diwarı rast dıke. Musa dısa dıpırse..
Edı Xızır dı vıra da Musa ra dıbéje;
Edı ez u te nıkarın bıbın dost. Jı berku te hevpeymana me bınpékır.. Edı wan hersê tıştan ji jı tera bıbêjım.
(Ez llı vır tışteki bıwêjım; hındık kes dıwêjın, ew diwar dıwarê Yaruselamê, dıwarê Sılêman e u “Diwarê şinê“/Aglama Duwarı, hındık dıwêjın, ew diwar lı Dêsımê, navçeya Moxondiyê da diwarê Bamasur e..)
Yekem;
ew zarok mezın bıbuna, wi gelık tıştên nexaş bıkırana u gelık ziyan bıdana derdora xa. Mın ew kuşt ku, Xadê zarokeki baqıl bıde dêubavê u dınya ji jê sud/feyda bıgre..
Duyem;
kunkırına kelekê ji sedem ew bu ku;
lı hemberi me cerde/korsan dıhatın. Dema ku ew cerde bahatına cem me, wan bıditına ku, kelek kune u ew avê dıgri, wê demê wan, dev jı me berdıdan. Jı berku gor wan edi em dı avê da dıxendıqiyan..
Sêyem;
dıwar rast kırın ji ewe;
dı bın wi diwari da gelık tıştên bı qımet hebun. Bapir u dapirê wan zarokan, ew tıştana ser zarokan vêşarti bun. Icar dema ku ew diwara bıhêrıfiyana, wê demê ew tıştana eşkıre dıbun, ango derdıketın rastê. Kesên ku, lı wır bun, dıbe ku ew tıştana bıdıziyana u ew zarok ji rewşek pırr xırab da bıjiyana. Mın ji nexast ew zarok wusa pêrişan bıjin, mın ew diwar rast kır..
Xandevanên hêja;
ew mıjar jı mera tışteki destnişan dıke. Xızır, Meriyek/mıroveke.. Dema Musa da jiya ye u jı Musa baqıltıre, herdem cem rastgoyane, alikareke..fb.
Diya mın dema ku runıştınê da radıbu ser xa, herdem dıgot; „Ya Xızırê kal“. Lê diya mın dema ku dıçu rabıkevi, icar ji dıgot; „ ya xızırê ser kelek u gemiyan, bavê bêkes u bêxudiyan,,“.
Dema ku bıraziyên mın, jı ra gotıne, „ya nenê/dapir tu qey ban xızırê genc naki, ew hê ji xurt ın, hêza xa pırr ın.. tu jı wi pir-kalê feqir çı dıxazi..“ Diya mın jı wan ra gotiye; „qurbana te qurbana te, va Xızırên genc gışti bune naylon, wekı Xızırê me yên belê nınen..“
Ez lı vır tışteki dın ji bıwêjım u pırr serê we neyêşinım.
Rociya Xızır, yê ku meha sıbatê da Sê (3) rojan tê gırtın, ew ji iro dı dınyayê da wekı “Roja Hezkırınê“ (Valantina, Sevgılıler günü) tê pejırandın. Ew ro ji, 14 sıbatê ye. Rociya Xızır ji lı pırr deran 14ê sıbatê da dıqedê/xılas dıbe.
Jı xa Rociya Xızır, (meri dıkari bıwêje, “Rociya Hezkırınê“) ji bıla bê bira we. Dı vê rociyê da hındık deran 3 rowan avê venaxın, hındık deran ji tenê roja paşın avê venaxın. Dı xemdê xa da kê av da wan, ew kes dıwe hezkırê wan, an ji ew dıbe heval-hogırê wan..
* Mın ew nıvisa 2007 da bo malpereki nıvisandi bu.
! – Roşev Sıtav){kind=link}